Harmonik Formasyonlar Nedir?
Harmonik Formasyonlar (Harmonic Patterns), finansal piyasalarda fiyat hareketlerini ve potansiyel dönüş noktalarını analiz etmek için kullanılan gelişmiş teknik analiz yöntemleridir. Bu formasyonlar, Fibonacci seviyeleri ile ilişkili olarak belirli oranlarda şekillenen fiyat hareketleriyle oluşturulur. Harmonik formasyonlar, piyasadaki fiyat hareketlerinin yinelenen döngüler oluşturduğu ve bu döngülerin Fibonacci oranları ile tahmin edilebileceği varsayımına dayanır.
Harmonik formasyonlar, fiyat hareketlerindeki belirli kalıpları tespit ederek, trend dönüşlerini belirlemeye yardımcı olur. Her bir harmonik formasyon, belirli Fibonacci oranlarına dayalıdır ve bu oranlar yardımıyla formasyonun tamamlanma seviyeleri tahmin edilebilir. Harmonik formasyonlar, diğer teknik analiz araçlarına göre daha kesin giriş ve çıkış seviyeleri sağlar.
Harmonik Formasyonların Bileşenleri
Harmonik formasyonlar genellikle X, A, B, C, D noktalarıyla tanımlanan beş noktalı yapılar oluşturur. Bu noktalar, fiyatın belirli bir hareket aralığında dönme veya tersine dönme olasılığını gösterir. Her bir formasyonun Fibonacci geri çekilme (retracement) ve genişleme (extension) seviyeleri ile ilişkili kesin oranları vardır.
En yaygın harmonik formasyonlar şunlardır:
- Gartley Formasyonu
- Bat Formasyonu
- Butterfly (Kelebek) Formasyonu
- Crab (Yengeç) Formasyonu
- Shark (Köpekbalığı) Formasyonu
- AB=CD Formasyonu
- Cypher Formasyonu
Her formasyonun kendine özgü Fibonacci oranları vardır ve bu oranlar formasyonun geçerliliğini belirler. Aşağıda her formasyonun detayları ve kullanımı açıklanmıştır.
1. Gartley Formasyonu
Gartley formasyonu, en yaygın harmonik formasyonlardan biridir ve bir trendin devam edeceği yönünde sinyaller verir. Bu formasyon, 1935’te H.M. Gartley tarafından tanıtılmıştır ve güçlü trendlerde geri çekilmeleri tespit etmek için kullanılır.
Fibonacci Seviyeleri:
- XA hareketi: Genellikle bir yükseliş veya düşüş trendiyle başlar.
- AB hareketi: XA’nın %61.8 Fibonacci geri çekilme seviyesine ulaşır.
- BC hareketi: AB’nin %38.2 veya %88.6 seviyesine ulaşır.
- CD hareketi: BC’nin %127.2 veya %161.8 Fibonacci genişleme seviyesine ulaşır.
Kullanımı:
- CD tamamlandığında fiyatın dönüş yapma olasılığı yüksektir. Formasyon tamamlandığında, yatırımcılar trendin devam edeceğini varsayarak alım veya satım yapabilirler.
2. Bat Formasyonu
Bat formasyonu, Gartley’e benzerdir ancak farklı Fibonacci seviyeleri kullanır. Bat formasyonu, daha derin bir geri çekilme ve daha güçlü bir trend dönüşü sinyali verir.
Fibonacci Seviyeleri:
- XA hareketi: Güçlü bir yükseliş veya düşüş hareketi.
- AB hareketi: XA’nın %38.2 veya %50 geri çekilme seviyesi.
- BC hareketi: AB’nin %38.2 veya %88.6 seviyesine ulaşır.
- CD hareketi: BC’nin %161.8 Fibonacci genişlemesi seviyesine ulaşır.
Kullanımı:
- Formasyonun D noktasında tamamlanmasıyla yatırımcılar trendin tersine döneceği yönünde işlem yapabilirler.
3. Butterfly (Kelebek) Formasyonu
Butterfly formasyonu, daha uç seviyelerde dönüş sinyalleri veren bir formasyondur ve trendin bitmek üzere olduğunu gösterir. Diğer formasyonlara göre daha büyük fiyat hareketleri içerir.
Fibonacci Seviyeleri:
- XA hareketi: Temel hareket, yükseliş veya düşüş.
- AB hareketi: XA’nın %78.6 seviyesine ulaşır.
- BC hareketi: AB’nin %38.2 veya %88.6 seviyesine ulaşır.
- CD hareketi: BC’nin %161.8 veya %261.8 genişleme seviyesine ulaşır.
Kullanımı:
- CD tamamlandığında, formasyon tersine dönmeye hazır olabilir. D noktasında işlem yapılarak trendin tersine dönmesi beklenir.
4. Crab (Yengeç) Formasyonu
Crab formasyonu, en keskin fiyat hareketlerini içeren harmonik formasyonlardan biridir. Özellikle ani fiyat patlamaları ve geri çekilmelerle ilişkilidir.
Fibonacci Seviyeleri:
- XA hareketi: Başlangıç hareketi.
- AB hareketi: XA’nın %38.2 veya %61.8 seviyesine ulaşır.
- BC hareketi: AB’nin %38.2 veya %88.6 seviyesine ulaşır.
- CD hareketi: BC’nin %224.0 veya %361.8 genişleme seviyesine ulaşır.
Kullanımı:
- Formasyon tamamlandığında, fiyatın keskin bir şekilde geri dönmesi beklenir. D noktası, güçlü alım veya satım sinyali verir.
5. Shark (Köpekbalığı) Formasyonu
Shark formasyonu, en yeni harmonik formasyonlardan biridir ve diğer formasyonlardan farklı oranlar kullanır. Bu formasyon, fiyatın hızlı bir şekilde yön değiştireceğini gösterir.
Fibonacci Seviyeleri:
- AB hareketi: XA hareketinin %113 seviyesine ulaşır.
- CD hareketi: AB’nin %161.8 seviyesine ulaşır.
Kullanımı:
- Fiyatın hızla yön değiştirdiği noktalar olan CD ve D bölgelerinde işlem yapılır.
6. AB=CD Formasyonu
AB=CD formasyonu, en basit harmonik formasyonlardan biridir. AB=CD formasyonu, fiyat hareketlerinin simetrik olduğunu ve AB ile CD hareketlerinin aynı mesafeyi kat ettiğini gösterir.
Fibonacci Seviyeleri:
- AB hareketi: İlk fiyat hareketi.
- BC hareketi: %61.8 veya %78.6 seviyesine ulaşır.
- CD hareketi: AB ile aynı boyda olur.
Kullanımı:
- CD tamamlandığında piyasanın tersine dönme olasılığı yüksektir. Yatırımcılar, bu noktada alım veya satım yapabilirler.
7. Cypher Formasyonu
Cypher formasyonu, diğer harmonik formasyonlardan biraz farklıdır ve daha yüksek başarı oranı ile bilinir. Ancak daha az yaygındır.
Fibonacci Seviyeleri:
- XA hareketi: İlk hareket.
- AB hareketi: XA’nın %38.2 veya %61.8 seviyesine ulaşır.
- BC hareketi: AB’nin %113 genişlemesine kadar gider.
- CD hareketi: XA’nın %78.6 seviyesine ulaşır.
Kullanımı:
- Cypher formasyonunun tamamlandığı D noktası, genellikle piyasada güçlü bir dönüş sinyali verir.
Harmonik Formasyonların Kullanım Stratejileri
1. D Noktasında İşlem Yapmak
Harmonik formasyonların en önemli noktası D’dir. D noktası, Fibonacci seviyeleri kullanılarak hesaplanır ve trendin dönme olasılığının en yüksek olduğu yerdir. Yatırımcılar, formasyonun tamamlandığı D noktasında alım veya satım pozisyonları açarlar.
- Alım Fırsatı: Harmonik formasyonun tamamlandığı D noktası bir dip noktasıysa, piyasa yukarı dönme olasılığı taşır.
- Satış Fırsatı: D noktası bir tepe noktasıysa, piyasa aşağı yönlü bir dönüş yapabilir.
2. Fibonacci Geri Çekilme ve Genişleme Seviyelerini Kullanmak
Harmonik formasyonlar, Fibonacci seviyelerine dayandığı için, yatırımcılar geri çekilme ve genişleme seviyelerini dikkatle izlemelidir. Her formasyonun farklı oranları olsa da, Fibonacci seviyeleri fiyatın dönme olasılığını tahmin etmeye yardımcı olur.
3. Zararı Durdur ve Kar Al Seviyelerini Belirlemek
Harmonik formasyonlarda zararı durdur (stop loss) ve kar al (take profit) seviyeleri oldukça önemlidir. Genellikle zararı durdur seviyesi, D noktasının hemen ötesine yerleştirilir. Kar al seviyesi ise, formasyonun başlangıç noktalarına (X ve A noktaları) göre hesaplanır.
Harmonik Formasyonları Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Doğru Oranları Takip Etmek: Harmonik formasyonların geçerliliği için doğru Fibonacci oranlarına dikkat etmek önemlidir. Fiyat hareketlerinin bu oranlara uygun olup olmadığını kontrol etmek formasyonun doğruluğunu artırır.
- Diğer Göstergelerle Kombinasyon: Harmonik formasyonlar, diğer teknik analiz araçlarıyla birlikte kullanıldığında daha güçlü sinyaller verebilir. Örneğin, RSI veya MACD ile birlikte kullanmak, formasyonun geçerliliğini artırabilir.
- Yanıltıcı Sinyaller: Her teknik analiz aracında olduğu gibi, harmonik formasyonlar da zaman zaman yanlış sinyaller üretebilir. Bu nedenle, formasyonları başka araçlarla doğrulamak önemlidir.
Harmonik Formasyonların Avantajları ve Dezavantajları
Avantajlar:
- Kesin Giriş ve Çıkış Seviyeleri: Harmonik formasyonlar, Fibonacci oranları sayesinde belirli ve kesin giriş/çıkış seviyeleri sağlar.
- Trend Dönüşlerini Belirler: Harmonik formasyonlar, trendin dönme olasılığını yüksek doğrulukla tahmin eder.
- Çok Yönlü Kullanım: Hem yükseliş hem de düşüş trendlerinde kullanılabilir.
Dezavantajlar:
- Karmaşık Yapı: Harmonik formasyonlar, diğer teknik analiz araçlarına kıyasla daha karmaşık ve detaylıdır. Doğru oranları takip etmek ve çizmek bazen zor olabilir.
- Yanıltıcı Sinyaller Verebilir: Diğer teknik analiz araçları gibi, harmonik formasyonlar da zaman zaman yanlış sinyaller verebilir.
